‘Probeer op alle niveaus de kloven te overbruggen’

De academische werkplaatsen jeugd hebben een boost gegeven aan innovatieve jeugdhulp en samenwerking. Maar het getuigt van een echte langetermijnvisie als we een ministerie voor Integraal Werken ten behoeve van de Jeugd oprichten, betogen Symone Detmar en Robert Vermeiren in dit essay.

Lees verder

Luister niet louter naar degenen die het met je eens zijn. Échte verandering ontstaat door mensen die de mitsen en maren benoemen. Die ons ervoor behoeden dat de best bedoelde ideeën niet aansluiten bij de werkelijkheid. Daarom is gelijkwaardig samenwerken met kinderen, jongeren en ouders zo hard nodig. Als we blijven vragen om die kritische blik, vanuit verschillende kanten binnen én buiten de werkplaatsen, kunnen we samen op weg naar integrale jeugdhulp voor kinderen, jongeren en gezinnen die het écht nodig hebben.

Boost

De werkplaatsen hebben de afgelopen jaren een boost gegeven aan kritisch, constructief, gelijkwaardig samenwerken en aan onderzoek doen met maatschappelijke impact. Het is goed dat we doorgaan met de regionale kenniswerkplaatsen jeugd (RKJ’s), want er is nog veel te doen.

Zo pleiten wij voor een meerjarig, coherent onderzoeksprogramma dat tot betere jeugdhulp leidt. Stroomlijn al die onderzoekseilandjes en verscheidenheid aan plekken waar subsidie aangevraagd kan worden. En zorg dat vanaf 1 centrale plek overzicht is en versnippering wordt tegengegaan.

Stop met al die onderzoekseilandjes en zorg dat een centrale organisatie het overzicht houdt

Afhankelijk

Verder is het nodig om hoog-specialistische jeugdzorg en jeugd-ggz bovenregionaal goed te organiseren, waarin multidisciplinaire, integrale teams een cruciale rol hebben. Zodat kinderen, jongeren en ouders die werkelijk complexe hulp nodig hebben, niet hoeven te wachten en dichtbij geholpen kunnen worden. En bovenal moeten we preventie voorop zetten. Dat betekent niet alleen zo vroeg mogelijk starten, maar ook zo effectief mogelijk, zodat zwaardere zorg daadwerkelijk wordt voorkomen. We moeten de kloven overbruggen tussen ambulante hulpverleners en professionals in intramurale instellingen; tussen specialisaties als schuldhulpverlening en opvoedhulp; tussen de verschillende ministeries die betrokken zijn bij jeugd en de vele gemeenten in Nederland; tussen de kortetermijnplannen van de politiek en de lange adem die praktijkwerk en onderzoek vraagt.

Lokaal beginnen is goed, regionaal samen ontdekken wat werkt is waardevol. Maar uiteindelijk moeten we toe naar een minder verkokerde kijk en financiering, om werkelijk verschil te kunnen maken. De werkplaatsen, nu RKJ’s, kunnen regionaal partijen bijeen brengen en lokaal verbindingen maken. Maar wil je de innovatieve werkwijzen en interventies en de opgedane kennis en ervaring naar een landelijk niveau tillen, dan is er meer nodig. Want alleen door innovaties landelijk beschikbaar te maken, kun je onveilige en ongezonde situaties vóór zijn of in een vroeg stadium signaleren. Alleen dan kun je hulp en zorg rond gezinnen werkelijk geïntegreerd aanbieden waar nodig.

Ministerie ‘Integraal Werken’

Misschien is daar een ministerie voor Integraal Werken ten behoeve van de Jeugd voor nodig. Niet dat we daarmee bedoelen dat de decentralisatie wordt teruggedraaid. Hulp dichtbij kinderen, in hun eigen leefomgeving, is alleen maar toe te juichen. Nee, zo’n ministerie zou verkokering en versnippering tegen moeten gaan. Op alle vlakken die nu nog verhinderen dat geïntegreerde (vroeg)hulp op gang komt. Zo’n ministerie plaveit de weg op financieel, politiek, beleids- en bestuursmatig niveau, zodat degenen die het gezin willen voorthelpen, dat inderdaad zo effectief en passend mogelijk kunnen doen.

Zo’n ministerie maakt het mogelijk dat we kritische vragen kunnen blijven stellen en dat alle betrokkenen kunnen samenwerken aan verbetering. Net zoals de werkplaatsen dat op hun niveau doen. Dat lukt als we openstaan voor waar het misgaat. En als het een natuurlijk proces wordt om in een evaluatie-loop telkens te bekijken wat werkt en waarom. Zo’n ministerie is er daarom niet even, maar de komende 50 jaar. Als je de helikopterview behoudt, kun je het transformeren, innoveren en verbeteren van de jeugdhulp blijven bevorderen. Een lang en prettig leven vraagt om een overstijgende blik en een langetermijnvisie. Zodat de jeugd van nu een lange, gezonde en veilige toekomst tegemoet gaat.

Er is meer nodig om innovatieve werkwijzen en interventies naar een landelijk niveau te tillen

Symone Detmar

is hoofd van het kennisprogramma Jeugd bij TNO en lid van het coördinatieteam van de werkplaats SAMEN. Ze startte haar loopbaan als verpleegkundige, deed onderzoek naar de psychosociale effecten van kanker en begon in 2011 als hoofd Jeugd, Preventie en Gezondheid bij TNO.

Robert Vermeiren

is hoogleraar Kinder- en Jeugdpsychiatrie bij LUMC Curium. Hij is hoofdonderzoeker bij de Parnassia Groep, hoofdredacteur van De Psychiater en lid van het coördinatieteam van de werkplaats SAMEN.

Video
Share

Facebook

Twitter

LinkedIn

Contact

Verstuur

Aanmelden

Meld aan