Gezin aan zet: passende hulp op elk niveau

Of ze zich op de vingers gekeken voelde? De onderzoeker observeerde haar en haar collega’s immers tijdens casuïstiekbesprekingen en vergaderingen en maakte nijver aantekeningen. ‘Totaal niet’, vertelt Maayke van Maris, lid van Jeugd- en Gezinsteam (JGT) Lisse. Haar team was 1 van de 6 wijk- of buurtteams in de regio Holland Rijnland en in Den Haag, dat met de Werkplaats SAMEN onderzocht hoe wijkteams gezinnen kunnen ondersteunen met behoud van eigen regie. Dat gebeurde in een actieonderzoek onder de noemer Gezin aan zet. ‘Met werken in multidisciplinaire teams en meer regie voor gezinnen hadden wij een jaar geëxperimenteerd in een proeftuin’, vertelt Van Maris. ‘In 2015, na de decentralisatie, gingen we “echt” aan de slag. Ons JGT wilde graag meedoen, omdat we de kwaliteit van de hulp wilden verbeteren. Doordat het onderzoek onderdeel vormde van de lopende processen, leverde het bovendien een relatief kleine belasting op voor ons als JGT’ers.’

Overzicht

Tijdens het onderzoek vertelde promovenda Laura Nooteboom de teamleden wat ze zag of ze gaf een presentatie over haar bevindingen tot dat moment. Van Maris: ‘Ze signaleerde bijvoorbeeld dat ons team zich soms te veel focust op wat niet goed gaat bij een casus en ertoe neigt dat uit te vergroten. Daardoor raken we gefrustreerd en verliezen we het overzicht. Soms zijn kleine stappen goed genoeg. Dat bood ons inzicht én de mogelijkheid het meteen anders te doen.’ In het onderzoek duidt Nooteboom deze vraagstukken als belemmerende of bevorderende factoren op teamniveau voor het leveren van passende hulp. Ook op organisatieniveau spelen volgens haar vraagstukken die gevolgen hebben voor ondersteuning aan gezinnen. Zoals de vraag of je een team het beste kunt samenstellen uit mensen van verschillende organisaties of juist vanuit een dienstverband bij de gemeente. Of: welke mate van generalisme of juist specialisme is nodig?

Door de tool bereid je evaluatiemomenten beter voor

Effectiever vergaderen

Maris’ team dacht ook na over andere zaken op organisatieniveau. ‘Doordat we een zelforganiserend team zijn, duurt het nemen van beleidsbeslissingen soms langer. Maar professionals uit zelforganiserende teams hebben wel meer het gevoel dat ze invloed op hun werk hebben en zijn tevredener, blijkt uit het onderzoek. De cliënttevredenheid is even hoog als die bij teams onder leiding van een manager.’ Op professioneel niveau zijn de vergaderingen en casuïstiekbesprekingen effectiever geworden, vindt Van Maris. ‘Gaandeweg hebben we een evaluatietool ontwikkeld. Loop je de punten daarin na, dan wordt snel inzichtelijk of de geboden hulp passend is. En wat je kunt leren van hoe het proces tot nu is verlopen.’

De tool bevat ook onderdelen die misschien een open deur lijken, vertelt Van Maris. ‘Zoals: zorg dat vooraf helder is wat het doel van het overleg is. Dat klinkt vanzelfsprekend, maar toch is het goed dat het in de tool staat. Want ik merk dat je vaak een stapje overslaat of niet genoeg tijd neemt voor een goede voorbereiding. Bijvoorbeeld om te bedenken of er wel zoveel mensen aanwezig moeten zijn, en wat dat met de duur van het overleg doet.’ Ze vindt dat het team nu meer uit de evaluatiemomenten haalt.

Lees verder

Speelgoed

In eerste instantie waren de JGT’ers meer ‘onderzoeksobject’, maar gaandeweg raakten zij steeds meer betrokken. Ze bespraken bijvoorbeeld met de onderzoekers in tussentijdse presentaties wat er kon veranderen. Zo ontstond de wens voor de evaluatietool, een poster en een online tool. Die pak je er immers sneller bij dan iets op papier. De producten zijn getest door de professionals en werden bijgeschaafd. Ook is ouders en kinderen gevraagd naar hun ervaringen met de hulp van het JGT en of er volgens hen sprake is van eigen regie. ‘Over de bejegening waren ze gelukkig positief’, vertelt Maris. ‘Maar ons gebouw vonden ze weinig uitnodigend. Dat snap ik wel; het is een grote hal zonder receptie en met 2 gangen. Daaraan kunnen we helaas niets veranderen. Wel hebben we de gespreksruimtes huiselijker gemaakt met een lik verf. En wat aangekleed met meubels en speelgoed van de kringloopwinkel en knutselspullen die we van een school kregen.’

Als team zijn we ons nu bewust van ons lerend vermogen

Helikopterview

Het team zou feedback van cliënten graag een structurele plek geven, zegt Maris. ‘Al willen we ze ook niet belasten met allerlei vragen – de regio vraagt hun ook al om informatie over hoe ze de hulp hebben ervaren. Wel hebben we bewust 2 JGT’ers aan een gezin gekoppeld in plaats van 1. De tweede professional staat iets meer op afstand en behoudt zo meer de helikopterview.’ Maris heeft het meedoen aan het actieonderzoek als zinvol ervaren. ‘Als team zijn we ons bewust geworden van ons lerend vermogen. Je mag kritisch zijn, moet ook prioriteiten stellen en we kunnen zo nodig dingen veranderen. We weten ook beter van elkaar wie waar goed in is of welke samenwerkingspartner we nodig hebben.

Als we weer een keer ons aanbod onder de loep willen nemen, zullen we nu eerder in het onderzoeksproces ouders en kinderen zelf betrekken.’ Ze vond het bovendien handig dat de tussentijdse terugkoppeling of gerichte feedback van de onderzoeker het mogelijk maakte om meteen de aanpak te veranderen. ‘En juist doordat we de hele tijd werden bevraagd over het transformatiedoel “eigen regie bij cliënten”, dachten we voortdurend na over het handelen van onszelf en ons team. Je stelt vaker de vraag: neem ik de regie nog te veel over van cliënten? Of zijn we wat dat betreft al op de goede weg?’

Gezin aan zet is een actieonderzoek van de Werkplaats SAMEN in Holland Rijnland en Den Haag. Het onderzoek was bedoeld om hulpverleners in een wijkteam te ondersteunen zodat zij het gezin werkelijk aan zet kunnen laten. De onderzoekers brachten samen met de wijkprofessionals, ouders en beleidsmakers de belemmerende en werkzame factoren van wijkteams in beeld, wat leidde tot een gestructureerde handleiding om de geboden hulp effectief te evalueren. Lees ook het kwalitatieve onderzoek onder professionals uit lokale wijkteams en het interview met Laura Nooteboom, senior onderzoeker bij LUMC Curium.

Video
Share

Facebook

Twitter

LinkedIn

Contact

Verstuur

Aanmelden

Meld aan