Hulp voor studenten moet je verbeteren mét studenten!

Wat is School Als Werkplaats (SAW)?

‘SAW houdt in dat hulpverleners en welzijnswerkers in het Friesland College beschikbaar zijn voor jongeren met psychosociale problemen. Voor studenten is deze hulp laagdrempelig. Na 10 jaar SAW wilden we graag weten hoe de ondersteuning nog beter kan aansluiten op hun vragen. En hoe mooi is het als onderzoek naar ondersteuning van studenten gebeurt met én door peers – leeftijdgenoten – zelf?’

Waarom wilden jullie SAW onderzoeken?

‘Jaarlijks wordt gemonitord hoeveel studenten gebruikmaken van SAW, welke psychosociale problemen het meest voorkomen en hoe vaak studenten worden doorverwezen naar andere hulpinstanties. Maar SAW wilde zich graag ook inhoudelijk verder ontwikkelen en aansluiten bij zogeheten maatjesprojecten. Peersupport kan immers laagdrempeliger zijn voor studenten dan het inroepen van professionele hulp.’

Hoe hebben jullie het onderzoek opgezet?

‘Eerst hebben we met studenten geïnventariseerd wat zij wilden onderzoeken rond de ondersteuning op het ROC en hoe. We clusterden de wensen in 3 onderdelen: bejegening, bekendheid en zichtbaarheid van SAW, inclusief samenwerking tussen docenten/coaches en SAW’ers, en als derde hoe peers elkaar kunnen ondersteunen. Vervolgens spraken we in focusgroepen met docenten/coaches en SAW’ers. Ook analyseerden we semi-gestructureerde interviews met studenten die van SAW gebruik hadden gemaakt.’

De handen-uit-de-mouwenmentaliteit van mbo’ers viel mij op

Op welke manier waren studenten mede-onderzoekers?

‘We boden 12 studenten, met wie we via de SAW’ers in contact kwamen, 2 werksessies aan over het doen van onderzoek. Daarna bedachten zij in koppels hoe ze hun medestudenten konden bevragen over steun op school. Overigens verraste het me hoeveel de studenten al wisten over welke soorten onderzoek er bestaan. De studenten voerden uiteindelijk zowel kwalitatief als kwantitatief onderzoek uit bij ruim 100 studenten. Dat deden ze op heel verschillende manieren. Zo stapte het ene koppel de school in en vroeg studenten voor de camera te vertellen wat zij vonden van de ondersteuning op het ROC en wat ze wisten over SAW.

Een ander koppel organiseerde een zogeheten stillewanddiscussie, waarbij groepjes studenten zonder te praten opschrijven wat ze van bepaalde stellingen vinden en vervolgens daarvan een samenvatting presenteren. Het volgende stel maakte een online enquête. Hun handen-uit-de-mouwen-mentaliteit viel me enorm op.’

Lees verder

Wat kwam uit die inventarisatie van en door studenten?

‘Grappig was dat sommige bevraagde studenten zeiden: “SAW, wat is dat? Oh, bedoel je Lex of Alef?” Het gaat dus om de persoon in school. De ruim 100 bereikte studenten reikten verschillende verbeterpunten aan. Zoals dat de informatie over het bestaan van SAW niet alleen moest worden gegeven tijdens de toch al stormachtige introductieweken op het ROC. En dat informatie over SAW ook online beschikbaar moest zijn. Uit de focusgroepen met docenten en SAW’ers en de semi-gestructureerde interviews met studenten, kwamen nog andere punten naar voren.

Zo mag er meer duidelijkheid komen over welke informatie docent en SAW’er uitwisselen, hoe hun samenwerking eruit ziet en waar de grenzen voor het bieden van hulp liggen voor de docent en de SAW’er. Studenten geven aan dat ze open staan voor peersupport, maar bij sommige problemen toch liever praten met een volwassene met meer levenservaring. Ze zouden graag zien dat er meer SAW’ers op school komen, zodat er meer gelegenheid is om gesprekken te voeren.’

‘Soms wisten studenten niet wat SAW was, maar wel bij wie ze hulp konden vinden’.

Waar liep je tegenaan bij het onderzoek?

‘Je onderzoeksteam is een soort bijenkorf. Na 1,5 à 2 jaar studeren jongeren af en maken daardoor jammer genoeg niet het hele onderzoekstraject mee. Als je telkens nieuwe studenten moet aantrekken, is er ook geen vaste club enthousiastelingen. Of studenten komen opdagen, is ook spannend. Soms blijkt het enthousiasme tijdelijk en stoppen ze na 1 bijeenkomst alweer. Die fluctuatie is op zich niet erg, want zo krijg je wel de ervaringen van meerdere studenten van verschillende afdelingen op het ROC in beeld. Maar het is zeker een dynamisch geheel, waarbij we voor de werving sterk hebben geleund op het netwerk en de contacten van de SAW’ers.’

Lees verder

Wat is er veranderd door het onderzoek?

‘De voorlichting over SAW aan studenten en docenten is geïntensiveerd. Er is een placemat ontwikkeld die “rondslingert” in de docentenkamer, met een “kompas” over wanneer het goed is om studenten met SAW in contact te brengen. En met tips over hoe je als docent nabijheid vormgeeft. Verder is er een waaier van kaartjes gemaakt met thema’s binnen de SAW-methodiek, zodat SAW’ers en docenten de kern daarvan kunnen nalezen. Ten slotte is aansluiting gezocht bij andere peersupport-projecten binnen het Friesland College. Zoals het LIS – Leerbedrijf Invloed Studenten – waar studenten van onder meer de opleiding Sociaal Maatschappelijke Dienstverlening medestudenten helpen met huiswerk, hun opleiding of met praktische zaken.

Voor de begeleidende studenten van het LIS hebben we een stroomschema gemaakt om het methodisch handelen duidelijker voor ogen te krijgen. Wat doe je eerst als een student zich aanmeldt, welke vragen stel je, waar kun je aan denken voor begeleiding? Zo is ook helder wat SAW van LIS kan verwachten en wanneer LIS studenten beter naar SAW kan doorsturen.’

Hoe gaat het verder?

‘SAW blijft bestaan en we zijn bezig met een methodiekbeschrijving zodat andere onderwijsinstellingen er ook mee aan de slag kunnen – daarvoor is veel belangstelling.’

Wat heb je aan gezamenlijk onderzoek?

‘Het scherpt ieders denken en levert reflectie op over de manier waarop je naar de wereld kijkt. Dat levert voor iedereen een kruisbestuiving van zienswijzen op. Doordat de SAW’ers vanuit verschillende organisaties in de onderwijsinstelling werken – vanuit het sociaal domein en de jeugdgezondheidszorg tot de kinder- en jeugdpsychiatrie – verbetert de samenwerking tussen jeugdhulp en onderwijs. Die professionals geven ook een kwaliteitsimpuls aan SAW, omdat ze onderling en met docenten kennis en ervaring uitwisselen. Zo’n samenwerking zorgt voor voortdurende kwaliteitsverbetering van hulp en zorg. Ik hoop dat gemeenten beseffen dat ze zich niet alleen druk moeten maken over de financiering van hulp en zorg, maar ook ruimte kunnen bieden voor het in gezamenlijkheid onderzoeken van kwaliteitsverbetering. Het onderzoek naar SAW en de werkwijze van SAW zelf is daarvan een voorbeeld.’

Wat heb jij geleerd?

‘Ze bijten niet! zei een SAW’er tegen ons, als wij onderzoekers schroom voelden om studenten te vragen om hulp bij het onderzoek. En eerlijk gezegd: als academici maken we dingen soms veel te zwaar of ingewikkeld. Zo werd een congres met de studenten omgevormd tot “congrestival”, waarbij zij allerlei inspirerende workshops en ontmoetingen organiseerden. Zo kreeg Jimmy’s, een buurthuis in Leeuwarden, tijdens het congrestival een mini-pop-up in het Friesland College. De organisatie van Jimmy’s ligt grotendeels in handen van jongeren zelf en de activiteiten bedenken zij ook met elkaar. Jimmy’s versterkt de binding tussen jongeren onderling – dat wilden we ook in school stimuleren.

Verder zijn we als onderzoekers gewend om een uitgebreid plan te schrijven. Je maakt een stappenplan, beschrijft wat we denken op te halen en soms op voorhand geef je al bijna een conclusie. Maar dit type praktijk- en ontwerpgericht onderzoek daagt je uit om dat allemaal los te laten. Ik vond dat spannend. Het vergt lef om geen idee te hebben over de uitkomst en echt naast je respondenten te gaan staan. Zij zijn medeonderzoeker en vertellen waar het heen moet. Confronterend ook, om te merken hoe ingeslepen mijn werkwijze is… En leuk om te ontdekken dat mijn academische kennis al doende toch ook van pas komt. Met gezamenlijk onderzoek kom je veel meer tot een dialoog.’

PSSP en SAW

Het onderzoeksproject Peer School Support Project (PSSP) is een samenwerking van School Als Werkplaats (SAW), de Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland (AWTJF), de regionale Werkplaats Sociaal Domein Friesland (WSDF) en WELLZO Jongerenwerk. Janneke Metselaar, lector Zorg voor Jeugd bij NHL Stenden Hogeschool, deed met studenten onderzoek. Ze probeerden voor SAW te achterhalen aan welke ondersteuning mbo-studenten behoefte hebben en hoe SAW en peersupport daarin kunnen voorzien.

Artikel sluiten